เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม 2547 ที่ผ่านมา ซึ่งตรงกับวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ของฝั่งประเทศไทย และตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ของทางฝั่งลาว (วันออกพรรษาของลาว) นายเหลาคำ ขยันการ ผู้ใหญ่บ้าน บ้านตามุย ตำบลห้วยไผ่ อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งเป็นหมู่บ้านตั้งอยู่รอบแนวเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติผาแต้ม ระยะห่างจากหน้าผาของผาแต้ม ไปประมาณ 4 กิโลเมตร ทางด้านทิศตะวันออก ได้ให้สัมภาษณ์กับ นายศุภสัณห์ วันทาสุข นักวิชาการเผยแพร่ และนายภานุมาศ อ่อนคำ เจ้าหน้าที่ฝ่ายศิลป์ของอุทยานแห่งชาติผาแต้มว่า
เมื่อเวลาประมาณ 19.35 นาฬิกา ของคืนวันที่ดังกล่าว ชาวบ้านในหมุ่บ้านของตน ประมาณ 50 คน ได้พบเห็นลูกไฟสีแดงอมชมพู ขนาดเท่าไข่ไก่ ลอยพุ่งขึ้นจากผิวน้ำสู่อากาศเหนือลำน้ำโขง ระยะสูงจากผิวน้ำโดยประมาณ 20-30 เมตร จำนวน 6 ลูก ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับบั้งไฟพญานาค ที่พบเห็นบริเวณลำน้ำโขงของจังหวัดหนองคาย ปรากฏขึ้นบริเวณลำน้ำโขงติดกับชายหาดวิจิตรา ที่เป็นร่องน้ำลึก ซึ่งสถานที่แห่งนี้ เป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งหนึ่งของอุทยานแห่งชาติผาแต้ม โดยชาวบ้านเรียกบริเวณดังกล่าวนี้ว่า "ถ้ำฟ้าผ่า" เพราะเนื่องมาจากในช่วงฤดูแล้ง น้ำในแม่น้ำโขงลดลงมาก จนทำให้สามารถพบเห็น "ถ้ำ" ขนาดใหญ่ซึ่งอยู่ใต้ท้องน้ำ โผล่ขึ้นมาอยู่เหนือลำน้ำโขง
ลักษณะของตัวถ้ำตอนบนเป็นแผ่นหินนั้นแตกหักปกคลุมอยู่เหนือลำน้ำโขง ตามคำบอกเล่าของชาวบ้านในอดีต ซึ่งช่วงเวลาของการเกิดปรากฏการณ์ลูกไฟดังกล่าวนี้ ชาวบ้านพบเห็นได้แต่ละลูกห่างกันประมาณ 3-4 นาที โดย 2 ลูกแรกนั้น ทิ้งระยะเวลาห่างกันประมาณ 1 นาที ตำแหน่งของการเกิดลูกไฟ มีระยะห่างกันประมาณ 2-3 เมตร
นอกจากนี้ ชาวบ้านตามุย และชาวบ้านที่อยู่อาศัยใกล้เคียง ยังกล่าวเพิ่มเติมอีกว่า ลักษณะของการเกิดปรากฏการณ์ดังกล่าวนี้ชาวบ้านได้พบเห็นมาเป็นเวลาติดต่อกันมานานหลายปีแล้ว แต่ก็มีคนพบเห็นกันไม่มากนัก เนื่องจากคนที่พบเห็นนั้น ก็มักจะพบเห็นกันโดยบังเอิญ และมักพบเห็นเฉพาะในช่วงคืนวันพระจันทร์เต็มดวง ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี และในปีที่ผ่านมา ชาวบ้านบางส่วนก็ได้ไปเฝ้าดู ปรากฏการณ์นี้จริงๆ จังๆ ที่บริเวณพื้นที่ดังกล่าว ก็สามารถเห็นได้เช่นเดียวกัน ประมาณ 3 ลูก โดยปีก่อนหน้านั้น ก็สามารถพบเห็นในบริเวณเดียวกันมากกว่า 10 ลูกด้วยกัน ในปีนี้ชาวบ้านในหมุ่บ้าน มาเฝ้ารอดูปรากฏการณ์นี้มากขึ้นกว่าปีที่ผ่านมา
แผนที่เส้นทางชมปรากฏการณ์
บั้งไฟพญานาค
บ้านตามุย อ.โขงเจียม จ.อุบล
นอกจากนี้แล้ว ชาวบ้านยังกล่าวอีกว่า ในระยะเวลาห่างกัน 2-3 ปี มักจะพบเห็นร่องรอยประหลาดขนาดใหญ่ มีลักษณะคล้ายรอยไถที่ใช้ทำการเกษตร (คล้ายกับรอยเหวี่ยงก้นถังที่มีลักษณะเป็นทรงกลม) ยาวประมาณ 400-500 เมตร ต่อเนื่องกันไปตามบริเวณหาดทราย และบริเวณโคลนตมริมฝั่งแม่น้ำโขง โดยร่องรอยดังกล่าวนี้ ส่วนที่ปรากฏให้เห็นบนโคลนตมมักมีขนาดกว้างประมาณ 45-50 ซม. ลึกประมาณ 10-15 ซม. และบางช่วงก็ลึกประมาณ 1 เมตร แต่ละส่วนที่ปรากฏบนหาดทรายมักมีขนาดกว้าง 15-20 เมตร และค่อยๆ แคบลง และจางหายไป
การพบเห็นรอยประหลาดนี้ มักพบเริ่มต้นจากบริเวณกลางหาดทราย และค่อยๆ จางหายไป ก่อนถึงบริเวณริมฝั่งน้ำประมาณ 3-4 เมตร โดยข้างๆ รอยดังกล่าวนี้ ยังไม่สามารถพบรอยของสัตว์อื่น แม้กระทั่งรอยของมนุษย์ และข้างๆ รอยประหลาดนี้ ยังมีลักษณะเป็นรอยขุดลงไปในพื้นดินที่หาดทราย ลึกประมาณ 5-10 ซม. ทิ้งช่วงห่างกันให้เป็นระยะ โดยแต่ละช่วงก็ห่างกันแต่ไม่ต่อเนื่องกัน ทำให้ไม่สามารถระบุระยะทางชัดเจนได้ นอกจากนี้ ยังไม่ปรากฏร่องรอยของเล็บหรือนิ้วเท้าของร่องรอยประหลาดนี้แต่อย่างใด
นายอุทัย ศรีดอน ซึ่งเป็นชาวบ้านที่อาศัยอยู่บ้านตามุย อายุ 60 ปี พร้อมกับชาวบ้านในหมู่บ้าน ได้พบเห็นลำแสงประหลาดมีช่วงยาวประมาณ 20 เมตร ปรากฏอยู่ใต้ลำน้ำโขง ใกล้กับริมตลิ่งของหมู่บ้าน และตนได้ลองทอดแหดู แต่ไม่มีอะไรติดขึ้นมา ข่าวการพบเห็นปรากฏการณ์ดังกล่าวนี้ ได้ถูกเปิดเผย เมื่อมีเด็กนักเรียนในโครงการนักเรียนช่วยงานอุทยานแห่งชาติเพื่อหารายได้ระหว่างเรียนในช่วงวันหยุด มีการบอกเล่ากันทั่วไป
จากนั้นหัวหน้าอุทยานแห่งชาติผาแต้ม นายศักดิ์สิทธิ์ พลทรัพย์ศิริ จึงได้สั่งให้เจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติดังกล่าวข้างต้น ออกไปติดตามข่าวเพื่อประชาสัมพันธ์เผยแพร่ให้นักท่องเที่ยวได้ทราบโดยทั่วกัน
อุทยานแห่งชาติผาแต้ม ขอเชิญร่วมชมปรากฏการณ์ความมหัศจรรย์บั้งไฟพญานาคที่ลานชายหาดบ้านตามุย ในช่วงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 หรือวันออกพรรษา ของทุกปี
ความเป็นมา: ด้วยกรมป่าไม้ มีหนังสือที่ กส 0706/2967 ลงวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2517 เรื่องการเลือกพื้นที่เพื่อจัดตั้งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและอุทยานแห่งชาติ ให้ป่าไม้เขตทุกเขตดำเนินการตรวจสอบพื้นที่ป่าไม้ในท้องที่แต่ละเขต ว่ามีบริเวณใดบ้างเหมาะสมที่จะจัดเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรืออุทยานแห่งชาติ จากการสำรวจของจังหวัดอุบลราชธานี ได้มีหนังสือ ที่ อบ 09/24531 ลงวันที่ 2 ธันวาคม 2517 ถึงป่าไม้เขตอุบลราชธานี เห็นว่าป่าดงหินกอง ท้องที่ตำบลโขงเจียม อำเภอโขงเจียม มีสภาพพื้นที่เหมาะสมเพื่อจัดเป็นอุทยานแห่งชาติ 
กรมป่าไม้ได้มีคำสั่งที่ 710/2521 ลงวันที่ 25 เมษายน 2521 ให้นายนพพร แสงสีดา นักวิชาการป่าไม้ 4 ไปสำรวจเบื้องต้นพื้นที่ดังกล่าวเพื่อจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ จากรายงานการสำรวจตามหนังสือสำนักงานป่าไม้เขตอุบลราชธานี ที่ กส 0809/(อบ.)/2730 ลงวันที่ 14 สิงหาคม 2521 ป่าดงหินกองเป็นป่าต้นน้ำของแม่น้ำมูล มีจุดเด่นตามธรรมชาติที่สวยงามเหมาะจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ แต่ในชั้นต้นกรมป่าไม้ได้มีคำสั่งที่ 2428/2522 ลงวันที่ 7 ธันวาคม 2522 ให้นายเสงี่ยม จันทร์แจ่ม นักวิชาการป่าไม้ 4 ไปดำเนินการจัดตั้งเป็นวนอุทยานป่าดงหินกอง
กรมป่าไม้จึงเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ซึ่งได้มีมติการประชุมครั้งที่ 2/2523 เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม 2523 เห็นชอบให้กำหนดพื้นที่ดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าดงหินกอง ในท้องที่ตำบลโขงเจียม และตำบลเขื่อนแก่ง อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ซึ่งประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 908 ตอนที่ 115 ลงวันที่ 13 กรกฎาคม 2524 โดยใช้ชื่อว่า “อุทยานแห่งชาติแก่งตะนะ” ซึ่งเป็นชื่อตามธรรมชาติของลักษณะภูมิประเทศซึ่งเป็นจุดเด่นใหญ่ที่ประชาชนทั่วไปรู้จักกันดี นับเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 33 ของประเทศ
ลักษณะภูมิประเทศ 